آرایه به مثابه عنصری ساختاری در موسیقی دستگاهی ایران

author

  • علی کاظمی کارشناس ارشدِ نوازندگی موسیقی ایرانی، دانشگاه هنر تهران
Abstract:

این مقاله در پی آن است تا بر پایة مطالعات عملی و بررسی نمونه‌های اجرایی متعدد نشان دهد که در موسیقی دستگاهی ایران آرایه‌ها، علی‌رغم معنای مستتر در نام‌شان، صرفاً برای آراستن نیستند. در این راستا، ابتدا توضیحاتی کوتاه دربارة مفهوم و جایگاه آرایه در موسیقی دستگاهی خواهد آمد، سپس آرایه‌ها، با دیدگاهی متفاوت، به دو دستة آرایه‌های نغمه‌محور و آرایه‌های مایه‌محور تقسیم‌بندی خواهد گردید. در ادامه پس از توضیحاتی مفصل در موردِ عنصر تحریر، به عنوان مهم‌ترین آرایه در شکل‌دهی به ساختار موسیقی دستگاهی، با تکیه بر مطالعه‌ای آماری نشان خواهیم داد که تحریرها بیش از نیمی از بار اجراهای این موسیقی را به دوش خود دارند. این مطالعه در مورد موسیقیِ آوازی بر پایة بررسی 35 نمونه از اجراهای اساتیدِ این رشته در دستگاه چهارگاه و آواز بیات اصفهان و محاسبة زمانِ اجرای تحریرها انجام خواهد شد. براین اساس خواهیم دید که بیش از 55 درصد کل اجراهای موسیقی آوازی را الگوهای متنوع تحریری تشکیل می‌دهند. به‌عنوان نتیجة اصلی این مقاله می‌توان گفت، دست‌کم در مورد موسیقی دستگاهی، آرایه‌ها نه تنها صرفاً عناصرِ تزئینیِ قابلِ حذف نیستند، بلکه با بدنة اصلیِ این موسیقی ارتباطی اندام‌واره دارند و در شکل‌دهی به زبان ویژة آن، نقشی اساسی ایفا می‌کنند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ارتباط ساختاری موسیقی کردستان و موسیقی دستگاهی ایران (مطالعه موردی آواز بیات‌کرد و خرده‌بندِ بهاره)

یکی از موضوعات موسیقی‌شناسی ایرانی، نسبت میان موسیقی قومی و موسیقی دستگاهی است. اعتقاد بر این است که میان این دو موسیقی، ارتباط‌ وجود دارد. یکی از نمودهای این ارتباط، نسبت میان آواز بیات‌کرد موسیقی دستگاهی ایران و موسیقی قوم کرد است. موسیقی‌شناسان حوزۀ موسیقی دستگاهی بر ارتباط این دو تأکید دارند، در حالی که درون فرهنگ موسیقی کردی زمزمه‌های نفی چنین ارتباطی وجود دارد. با این وجود، هیچکدام از این...

full text

نشانه‌شناسی موسیقی دستگاهی ایران (تحلیل مفاهیم نشانداری و دلالت موسیقایی)

این مقاله با روش تحقیق کیفی نوشته شده و هدف اصلی، تبیین مفاهیم نشانداری سلسله مراتبی و فرایند دلالتگری در موسیقی دستگاهی ایران است. نتایج به دست آمده از تحلیل یافته‌ها نشان می‌دهد که نشانداری در موسیقی ایرانی به چند شکل اصلی روی می‌دهد: 1. روابط بین گوشه‌های مشترک دستگاه‌ها 2. روابط بین نت‌ها. همچنین دلالتگری نیز عمدتاً در قالب گسترۀ فرهنگی کلان و نیز به شکل تداعی معانی ایجاد می‌شود که البته از...

full text

نقش تحریر در موسیقی دستگاهی ایران

چکیده تحریر در دسته ی تزئینات موسیقایی جای می گیرد. گذشته از این که اندیشه ی تزئین کاری در پدیده های هنری یک امر جهان شمول است، فرهنگِ ویژه ی ایرانیان برای هر یک از هنرها، گونه های تزئیینی خاصی را پدید آورده است. از این دیدگاه، موسیقی دستگاهی ایران نیز، جایگاه تزئیناتی ویژه ای دارد. هدفِ اصلیِ این رساله شناسایی نقش تحریرها در صورت بندی سامانه ی دستگاه ها و نیز شناسایی برخی از قانونمندی های حاکم ب...

15 صفحه اول

موسیقی رپ به مثابه پادفرهنگ

چکیده موسیقی رپ یکی از کردارهای فرهنگی ایی است که در دهه اخیر در جامعه ما بویژه در میان نوجوانان و جوانان از رواج چشمگیری برخوردار بوده است. این روند تا جایی پیش رفته است که توجه های زیادی را در سطح نهاد های حکومتی آکادمیک به خود معطوف داشته است. تحقیق حاضر در پی فهم جایگاه موسیقی رپ در نزد نوجوانان و جوانانی است که در این گونه، در شهر رشت در برهه ی زمانی نیمه اول سال 90 در حال فعالیت می باشند...

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 17  issue 2

pages  5- 14

publication date 2013-04-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023